Bánh khô mè từ trước tới nay vẫn giữ được hương vị giòn, dẻo, ngon, thơm ngọt như thuở ban đầu, vẫn là món bánh Tết không thể thiếu của người Đà Nẵng. Đồng thời, đây cũng là đặc sản mà ai đến Đà Thành cũng muốn tìm mua để làm quà.

Khô mè loại bánh “bảy lửa”

Tìm về cầu Cẩm Lệ, phường Hòa Thọ Đông vào một ngày tháng 12 cuối năm. Nhìn hai bên đường dẫn vào Cầu Cẩm Lệ bây giờ đã thay đổi nhiều, không khí trở nên thoáng đãng, dòng người tấp nập, những ngôi nhà mới rộng rãi và khang trang hơn. Rất nhiều người Đà Nẵng biết rằng, cách đây nhiều năm, tại ngay cầu Cẩm Lệ có một gia đình sản xuất bánh khô mè Cẩm Lệ có tiếng gần xa, được những bà con người Việt xa quê hương nhớ tới với hương vị thơm ngon, đậm đà của xứ Quảng Đà.

Đến nhà anh Huỳnh Đức Sol - một người con trong gia đình giữ được nghề làm bánh khô mè hơn năm mươi năm, không khí sản xuất bắt đầu nhộn nhịp. Mẹ truyền con nối, bánh khô mè cứ thế gắn bó với gia đình anh trong suốt năm tháng. Bánh do gia đình anh sản xuất rất được ưa chuộng bởi vị bánh ngọt thanh, xốp, dẻo, thơm mè đặc trưng thường dùng làm quà cho du khách mỗi khi ghé thăm làng.

Để làm được một chiếc bánh khô mè ngon phải trải qua rất nhiều công đoạn. Trước đây, bánh khô mè còn có tên gọi là bánh bảy lửa, hoặc “bánh khô khổ” vì khâu chế biến phải trải qua ngọn lửa 7 lần, còn ngày nay công đoạn đã được cải tiến đơn giản nhưng cầu kỳ, cần sự tỉ mỉ hơn.

“Bắt đầu từ việc lựa chọn loại gạo quê thật ngon, vo đãi sạch sẽ rồi xay nhuyễn, sau đó dùng khuôn đóng bột gạo thành những chiếc bánh vuông vức rồi mang đi hấp chín. Bánh gạo vừa chín tới, lập tức mang ra xếp lên lò nướng cho những chiếc bánh săn lại, khô ráo hoàn toàn, giòn tan…” – anh Huỳnh Đức Sol chia sẻ.

Công đoạn tiếp theo là thắng đường (bỏ đường vào nước nấu). Đường vàng thắng kéo tơ thì nhắc xuống, cho gừng giã nhuyễn vào, để nồi nóng ấm thường xuyên. Dùng đũa nhúng chiếc bánh gạo đã nướng vào nồi đường kéo tơ bám quanh chiếc bánh rồi nhanh tay lấy ra. Công đoạn hoàn thiện chiếc bánh là lúc cho chiếc bánh đã nhúng đường vào thau mè rang, áo cho chiếc bánh bám kín mè. Khi ấy, chiếc bánh đã là thành phẩm, nhưng cần phải để thật nguội mới đóng gói nếu không muốn bánh mất đi độ giòn tan.

Anh Sol cho biết thêm, để đáp ứng nhu cầu đặt mua bánh của khách hàng, mỗi ngày gia đình anh phải thuê thêm 20 thợ làm bánh để tăng sản lượng, ngày tết có thời điểm 40 nhân công mới sản xuất kịp, với thu nhập mỗi người thợ trung bình 5 triệu đồng một tháng, cũng đủ để trang trải cuộc sống, góp phấn giúp an sinh xã hội tại địa phương.

“Điều đặc biệt ở các chiếc bánh khô mè là phương pháp làm bằng thủ công, bởi chỉ có chính tay người làm ra, mới biết độ tới của chiếc bánh khô mè, để bánh ngon đúng điệu. Làm được bánh ngon, bên cạnh việc chăm chút cho từng công đoạn như xay bột gạo, hấp bánh, nướng bánh, rang mè… thì quan trọng nhất vẫn là kỹ thuật thắng nước đường vừa chín tới để tẩm bánh. Bởi, chỉ cần nước đường chín quá sẽ có mùi khét của bánh, còn thắng chưa tới sẽ làm bánh không dẻo, thơm và rất dễ bị bể…”- Anh Sol nói.

Với những đặc trưng mang đậm hương vị quê hương, năm 2012 bánh mè khô xứ Cẩm Lệ đã xác lập kỷ lục vào tốp 10 đặc sản bánh quà tặng nổi tiếng Việt Nam theo bộ tiêu chí công bố giá trị đặc sản Việt Nam. Đồng thời năm 2015 bánh mè khô bà Liễu được ban tổ chức chương trình sản phẩm chất lượng an toàn vì cộng đồng chứng nhận “di sản văn hóa ẩm thực Việt Nam”.

Được biết, hiện tại bánh khô mè Bà Liễu Mẹ của gia đình anh đã được UBND Thành phố Đà Nẵng công nhận là Đặc sản Đà Nẵng, sẽ trở thành thứ quà của quê hương, một sản phẩm độc đáo góp phần làm đa dạng nét văn hóa ẩm thực dân gian tinh tế mà sâu sắc của vùng đất Quảng Nam – Đà Nẵng và hơn thế những chiếc bánh nhỏ ấy còn giữ lửa cho một làng nghề mãi mãi lưu truyền.